Kennisdossier Brede wijkaanpak en leefbaarheid

Het maakt in Nederland uit waar je wieg staat.

Er is een grote en groeiende ongelijkheid tussen regio’s, gebieden en wijken. Op de schaal van regio en wijk wordt die ongelijkheid voelbaar en zichtbaar. In veel gebieden stapelen die problemen zich op, zoals in kwetsbare wijken is te zien. Dit leidt tot concentraties van kwetsbare groepen, buurtverval en kansenongelijkheid.

Maar ook in kleine kernen en plattelandsregio’s zien we leefbaarheidsproblematieken. In beide gevallen is een groeiende groep mensen onzeker over hun bestaan, hun gezondheid of voelt zich buitengesloten: ze kunnen minder meedoen in de samenleving. Er wordt tegelijkertijd veel gevraagd van bewoners en gemeenschappen.

Het realiseren van vitale wijken en gebieden waar iedereen gelijke kansen heeft om mee te doen in de samenleving is belangrijk om verschillen tegen te gaan. De uitdagingen vragen om domeinoverstijgende en gebiedsgerichte samenwerking om de maatschappelijke opgaven in samenhang aan te pakken. Oorzaken en oplossingen voor de leefbaarheidsproblematiek liggen op verschillende schaalniveau’s, van Rijk tot wijk.

100+ jaar investeren in wijken

Al ruim 100 jaar investeert Nederland in de meest kwetsbare wijken. Ook de laatste jaren hebben gemeenten steeds meer aandacht voor gebiedsgericht beleid, ongelijk investeren voor gelijke kansen, domeinoverstijgend samenwerken, resulterend in een brede wijkaanpak.
Ook anno 2025 staat nooit op zichzelf, maar wordt vaak uitgevoerd in samenhang met andere onderwerpen, zoals verduurzaming, gezonde openbare ruimte en sociale interventies. Een brede wijkaanpak dus, waarin men werkt aan leefbaarheid in de brede zin van het woord.

Sinds 2022 staat de leefbaarheid van kwetsbare wijken ook weer op het netvlies van het Rijk, met het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid als voorlopig resultaat. Daarin wordt stedelijke vernieuwing samen met andere beleidsthema’s opgepakt. Maar ook buiten de 19 NPLV-gebieden zijn veel voorbeelden te vinden van een brede wijkaanpak en hedendaagse stedelijke vernieuwing.

Wat vind je in dit kennisdossier?
Dit kennisdossier bundelt relevante informatie rondom het thema brede wijkaanpak en leefbaarheid. Naast dit kennisdossier bevat deze webpagina ook een digitale versie van de publicatie 80 Jaar stedelijke vernieuwing. Een historisch overzicht van stedelijke vernieuwing en de brede wijkaanpak vanaf de Wederopbouw tot nu.

Navigeer binnen dit kennisdossier via de inhoudsopgave links in het scherm.